Kategoria: Historia

Urodzony w 1500 roku w Urzędowie Marcin z Urzędowa - lekarz, botanik i profesor Akademii Krakowskiej, kanonik sandomierski z pochodzenia mieszczanin, wykształcenie zdobył w Akademii Krakowskiej i Padewskiej. Po ukończeniu edukacji zasłynął jako znakomity lekarz w służbie magnatów - był nadwornym medykiem hetmana wielkiego koronnego Jana Tarnowskiego, wojewody krakowskiego Jana Firleja oraz Tęczyńskich. W swoim wielkim dziele pt.: "Herbarz polski, to jest o przyrodzeniu ziół i drzew rozmaitych i inszych rzeczy do lekarstw należących", wydanym po jego śmierci w 1595 r. znajdujemy takie oto opisy:
"Cebula chciwość pobudza jedzenia, dlatego pijanice, którzy nie mają ani smaku, ni chciwości, pieczeń sobie z cebulą surową czynią i stąd mają smak i apetyt. Cebula wycieńcza i wyczyszcza brzydkości i plugawości, które bywają w żołądku ze zbytniego obżarstwa. Przeciw psa wściekłego ukąszeniu natłuc cebule społem z solą i miodem i przyłożyć na ranę. Krosty białe, które bywają na licu jako trąd, sokiem z cebuli zmieszanym z octem mazać. Także brodawki sok z cebuli zmieszany z solą gubi."

Czytaj więcej...

Kategoria: Historia

Szabla - broń powstała w starożytności na wschodzie. Zajmuje ważne miejsce w dziejach oręża. W pewnych formach egzystuje do dzisiaj, jako broń paradna. Wciągu wieków w wielu krajach wykształciło się bardzo dużo typów i odmian szabel. Broń tę charakteryzuje głownia jednosieczna, mniej lub bardziej zakrzywiona, oraz rękojeść z uchwytem pochylonym do przodu, mniej lub bardziej rozbudowanym jelcem, czasem bez jelca. Broń ta jest przystosowana do cięcia, którego istota polega nie narąbaniu, ile na płataniu cięciem przeciąganym, co właśnie umożliwia krzywizna głowni. Dobrze wykutą i wyważoną szablą można było przeciąć taką ochronę, wobec której bezsilny byłby miecz tej samej co szabla wagi i z tą samą siłą poprowadzony. Broń sieczna z krzywą głownią stosowana była już w Egipcie i Asyrii, ale właściwych narodzin szabli szukać trzeba w głębi Azji, wśród tureckich i mongolskich plemion koczowniczych. Do Europy szable wprowadzili Awarowie.
Istnieją szable jednorodne warstwowo, stylistycznie i funkcjonalnie, często jednak trafiają się szable składane z części niejednorodnych- stare, wypróbowane głownie dostały zwykle nowe oprawy.

Czytaj więcej...

Kategoria: Historia

Kolczuga lub napierśnik - "Pancerni zamiast zbroi zażywali pancerzów. Był to kaftan żelazny, w pół człeka długi, z rękawami po łokieć długimi, robiony z kółek maleńkich, płaskich, okrągłych albo z podługowatych ogniwków, jedne za drugie zakładanych, z rozporem małym na piersiach, na haftki zapinanym, do obłóczenia i zdejmowania pancerza służącym...", "Postać chorągwi w pancerze ubranej, w szyku stającej, z daleka patrzącemu wydawała się na podobieństwo deszczu rzęsistego, co czyniły owe punkta próżne między kółkami i ogniwkami, cień między blask samych kółek i ogniwków polerowanych rzucające, oku z daleka krople grubego deszczu reprezentujące." Tak opisywał pancernych Jędrzej Kitowicz. Były wojskowy, kronikarz, umiał świetnie przekazać impresje historyczne dla potomnych. "W pół panowania Augusta III chorągwie pancerne zatrzymały tylko imię swoje, to jest imię pancernych... miejsce pancerzów wzięły blachy żelazne tylko na piersiach jeźdźca...". Często pancerni zamiast kolczug stosowali także, bechtery lub wschodnie juszmany. Tak wyekwipowani rycerze latami wodzili się za łby z Tatary i Turki na multańskiej stronie.

Czytaj więcej...

Kategoria: Historia

Na początek małe zestawienie chronologiczne pozwalające wyciągnąć odpowiednie wnioski:

1489 - Pierwszy raz pojawia się w zapiskach nazwa kozacy, tak było np. z Jerzym Pacem, wojewodą kijowskim, którego oddziały kozackie wsławiły się pogranicznymi rabunkami na kupcach moskiewskich.

1492 - Początek wojny z Iwanem Groźnym, polska konnica kopijnicza spotyka się z nowym typem jazdy - szybkim, nagłym, podstępnym i zwrotnym - groźnym i niedościgłym przeciwnikiem.

1493 - Bohdan Glinski - namiestnik czerkaski przy pomocy kozaków zdobywa, pali i łupi Oczaków, powracając z bogatymi łupami.

Czytaj więcej...